Het Tunesische tapijtwerk nieuw leven inblazen

Zoals we in ons vorige artikel hebben gezien, lijdt het Tunesische tapijtwerk onder een groeiend tekort aan vakvrouwen. Hoe kun je dit ambacht nieuw leven inblazen? Enkele denkpistes en een overzicht van de uitgevoerde initiatieven.

Wever van Kairouan (Tunesië) die een tapijt van Kairouan weeft - CC by Alexandre Moreau

Nationale initiatieven ter bevordering van het ambacht

Toch zijn er op nationaal niveau verschillende initiatieven gelanceerd met het Office National de l'Artisanat Tunisien (ONAT), dat zich inzet voor de bescherming en ontwikkeling van de ambachtelijke sector in Tunesië door deze te bevorderen en regionale structuren te ontwikkelen die de ambachtslieden op technisch en administratief niveau bijstaan. Dit is bijvoorbeeld het geval met het Centrum voor Innovatie in Tapijt en Weven (CITT), dat de creaties van de sector wil stimuleren en ontwikkelen.

Structuren die vrouwelijke ambachtslieden een zekere autonomie geven

Verschillende NGO's streven er ook naar om vrouwelijke ambachtslieden een zekere mate van autonomie te geven. Zo heeft de NGO Aatik de tapijtwevers in de stad El Aroussa (Siliana) aangemoedigd om een eigen coöperatieve structuur op te zetten om zo tussenpersonen te vermijden. De NGO heeft deze vrouwen getraind in ondernemerschap, marketing en marketingstrategieën voor hun producten. In dezelfde geest heeft de NGO CAWTAR met de wevers in de stad Kef samengewerkt door hen financiële bijstand te verlenen voor de aankoop van uitrusting of grondstoffen en door hen opleidingen te geven over leiderschap, financiering, marketing en ontwerp.

Het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) heeft van zijn kant een actieplan opgesteld voor de verbetering van de tapijtweefsector in Gafsa, dat bestond uit de opleiding van ambachtsvrouwen, het creëren van structuren, toeristische circuits en het stimuleren van de creativiteit. Het plan is gevolgd door ONAT en CITT en heeft bijgedragen aan de sociaal-economische dynamiek van de regio.  

Een noodzakelijke sociale herwaardering

Naast deze initiatieven is een maatschappelijke herwaardering van het beroep noodzakelijk. Het is inderdaad een zeer creatief beroep, geboren uit een voorouderlijke traditie die een bewezen knowhow, een grote artistieke strengheid en een zeker gevoel voor verbeelding vereist. Toch wordt in een Tunesië in volle mutatie het beroep onderschat, zelfs afgeschreven, als achterhaald ervaren.

Sommige initiatieven ontstaan in Tunesië als het collectief Be Tounsi, geboren uit een eenvoudige Facebookgroep die in april 2016 werd gelanceerd onder de titel "Deze zomer kleed ik me Tunesisch"; het doel: het consumeren van Tunesiërs. Al snel heeft de groep een zekere rage en een aanzienlijk succes gekend, waardoor de bevolking de wens heeft om weer aansluiting te vinden bij zijn vak. Initiatieven van dit type kunnen opnieuw verbinding maken met het erfgoed en betekenis geven aan het ambacht.

Chwaya: Nieuwe markten

Via ons merk Chwaya proberen we deel te nemen aan het onderhoud van dit ambacht door de tussenpersonen te vermijden en Tunesische tapijten in de wereld te promoten om nieuwe markten te openen die voorheen ontoegankelijk waren voor wevers. Net als in andere sectoren in Tunesië zijn wij van mening dat de regulering door de staat van de tapijttarieven een effectieve oplossing zou kunnen zijn om het feit te verhelpen dat tussenpersonen vaak misbruik maken van de precaire situatie van de ambachtslieden. Deze situatie is bovendien nadelig voor de tussenpersonen zelf, die steeds meer moeite hebben om nieuwe tapijten aan te schaffen, bij gebrek aan beschikbare wevers op de markt - een vicieuze cirkel.

Tot slot hopen we dat deze initiatieven op de lange termijn een sluitend geheel vormen, dat het weefgetouw op zijn ware waarde wordt geschat, zodat de wevers een fatsoenlijke boterham kunnen verdienen en dat dit duizendjarige ambacht ook door de toekomstige generaties kan worden beoefend.